De Palestijnse vluchteling voor Dummies
Het is weekend, ik neem de gelegenheid om een langere blog te schrijven om iets meer achtergrond over de vluchtelingen hier te geven. Onder andere naar aanleiding van vragen die ik hierover kreeg De lengte van de blog is tekenend voor de complexiteit van de materie.
Toen ik M. eerder dit jaar tijdens een conferentie in Parijs leerde kennen, hoorde ik voor het eerst hoe moeilijk het is voor een Palestijn, om buiten de grenzen van zijn eigen land te reizen. Het verhaal dat M.mij vertelde over hoe hij vanuit Palestina drie grenzen moet passeren om vanuit Jordanië te kunnen reizen, omdat vliegen vanaf Tel Aviv überhaupt verboden is, vond ik op dat moment een behoorlijke openbaring. Dat hij daar ook minimaal een dag over deed begreep ik nog minder. Wat wist ik weinig van wat er daar eigenlijk aan de hand was! Toen ik hem iets beter leerde kennen en hoorde over zijn inzet voor de onderdrukte gemeenschap, voelde ik nog meer dat ik de stap moest zetten om richting Palestina te gaan tijdens mijn lange zomervakantie dit jaar.
Na wat heen en neer gemail, liet M. me weten dat hij een plekje voor me had kunnen regelen bij in een vluchtelingenkamp. Mijn eerste gedachte was: een vluchtelingenkamp in Palestina? Wonen daar vluchtelingen uit de regio of Palestijnen zelf? En, in een tentenkamp, wat kan ik daar nu doen om te helpen? Wederom een confrontatie met mijn onwetendheid…. en dat terwijl ik zelfs Vluchtelingenrecht als vak aan de universiteit heb gevolgd (en gehaald). Nu ik hier twee weken in het kamp rondloop en met veel mensen praat, krijg ik eigenlijk pas het gevoel dat ik begin te begrijpen hoe het zit. Ik zal proberen, om zo duidelijk mogelijk uit te leggen hoe de mensen hier terecht zijn gekomen. Een kleine side note van mij, voor de zekerheid: dit is hoe ik nu begrijp hoe het zit en wat ik er over kan vinden op internet. Mocht ik hier later op (moeten) terugkomen, zal ik dat zeker niet laten.
Hou in je achterhoofd dat er binnen de Palestijnse bevolking én door de buitenwereld een onderscheid wordt gemaakt tussen Palestijnse Moslims en Palestijnse Christenen. Binnen die onderverdeling wordt ook weer een onderscheid gemaakt tussen de verschillende stromingen en achtergronden, denk hierbij aan soenitische of shiitische moslims en katholieke of orthodoxe christenen.
Al deze Palestijnen woonden rond 1948 in de gebieden die door de VN aan de Palestijnen waren “gemandateerd”. Een deel van die Palestijnen woonden echter in gebieden waar ze gedurende de Arabisch – Israëlische oorlog in 1948 uit hun dorpen zijn verdreven, vertrokken of verjaagd. Hierdoor moesten ze noodgedwongen naar de andere Palestijnse gebieden vertrekken waar ze als vluchteling terechtkwamen. Eerst in tenten in de West Bank, Gaza, Libanon en Jordanië, maar door de lengte van de bezetting zijn die tenten langzaamaan omgezet in gebouwen waarin nog meer mensen kunnen wonen, want de voortplanting ging door, dus op de kleine ruimte die er beschikbaar was, moest er in de hoogte gebouwd gaan worden.
Op de foto een muurschildering van mijn “kantoor” waar je de tenten met jaartallen kan zien (vanaf 1917 waren de Britten hier al aan het rommelen en is de opmaat voor de stichting van de Israëlische staat gestart) en ook de namen van enkele dorpen waarvandaan de Palestijnen zijn verdreven. De sleutels staan symbool voor het feit dat ze nog steeds eigenaar zijn van die plekken die nu door anderen onrechtmatig worden bewoond. Ook herinnert de sleutel eraan dat sommigen alleen de sleutel bij zich hadden toen ze vluchtten in de overtuiging dat ze snel weer terug zouden keren…..niets bleek minder waar weten we nu in 2017.
Voor de VN bestaan er twee soorten vluchtelingen: de “gewone vluchteling” en de Palestijnse vluchteling. De officiële definitie van een Palestijnse vluchteling: “any person and descendants of fathers whose normal place of residence was Palestine during the period 1 June 1946 to 15 May 1948 and who lost both home and means of livelihood as a result of the 1948 conflict.” Deze vluchtelingen hebben zelfs een eigen orgaan dat zich om hen bekommert: de UNRWA (https://www.unrwa.org/ voor meer info inclusief heldere statistieken op micro (per kamp) en macro niveau).
Het feit dat de Palestijnse vluchtelingen een eigen VN orgaan hebben is bijna te gek voor woorden. Waar de andere vluchtelingen worden gestimuleerd ergens anders een nieuw leven op te starten of terug te gaan naar hun thuis, is dat voor deze vluchtelingen, omdat ze geen status hebben, onmogelijk. Maar in plaats van dat men zijn krachten verenigd om die status te erkennen, wordt de ongelijkheid in stand gehouden doordat de verschillende hulporganisaties de vluchtelingen wel steunen in het dagelijks bestaan, maar zich niet wagen aan het oplossen van het conflict. Dat laten we al jaren aan de overheden over, die om (on)bekende belangen geen knopen door te durven hakken. Op dit moment bestaan er nu dus al bijna 70 jaar Palestijnse vluchtelingen. Vluchtelingen waar we zo weinig van weten dat we ons achter onze oren zouden moeten krabben.
En dan zijn er helaas nog veel meer vluchtelingen op aarde waarvan we het bestaan nog niet kennen of weten, die in erbarmelijke omstandigheden leven. Wat voor mij nu in ieder geval pijnlijk duidelijk is, is dat de Palestijnse vluchteling de langst bestaande vluchteling op eigen grondgebied zonder erkende nationaliteit is…
Samengevat zijn er binnen de Palestijnse gemeenschap dus “gewone Palestijnen” én Palestijnse vluchtelingen. Beide groepen leven met de last van het niet erkend zijn en krijgen iedere keer weer nieuwe beperkingen opgelegd. Beide groepen behandelen elkaar wel echt als gelijken. Alleen hebben de vluchtelingen minder kansen of mogelijkheden om een eigen leven op te starten buiten de kampen, omdat een inkomen of zoveel andere basis benodigdheden ontbreekt. Een stichting als Ibdaa die aan de ontwikkeling en empowerment van de vluchtelingen bijdraagt, om de kansen binnen de Palestijnse maatschappij te vergroten, zijn daarom ook onmisbaar en ik ben trots en dankbaar dat ik daar een zandkorrel (steentje) aan kan bijdragen.
Ik vergeet bijna te zeggen dat de omstandigheden in het kamp waar ik werk – ondanks de vele nachtelijke invallen, arrestaties, schietpartijen met of zonder dodelijke afloop, allen uitgevoerd door de Israëlische milities – hemels zijn in vergelijking tot de omstandigheden voor de vluchtelingen in de Gazastrook. In de Gazastrook is er geen toegang tot schoon drinkwater, krijgen er meer en meer mensen onverklaarbare kankers door de giffen die er worden verspreid en schijnen de kampen daar vaak te fungeren als militaire trainingsplekken…..
Tot zo ver mijn bijdrage aan jullie gesprekken aan de eettafel voor dit weekend.
Morgen ga ik mij verder onderdompelen in de omgeving en cultuur en hoop ik een luchtiger verslag te kunnen doen.
Oh en voor de “liefhebber”: voor een uitleg over het hoe het conflict tussen de Israeli en de Palestijnen is ontstaan, verwijs ik naar een bijzonder helder artikel uit de Quest van mei 2013 ( https://www.quest.nl/artikel/hoe-is-het-conflict-tussen-israel-en-de-palestijnen-ontstaan ). Dat is gelukkig zo goed geschreven dat ik mij er niet meer aan hoef te wagen.
